Sandakan                     Sandakan                    N-Borneo

 

                                                                                                                                                                     29-3-2012

Andere benaming

Borneo 1B

open vanaf 15-8-1942

 

Ligging

Sandakan lag op de noord-oostelijke punt van Borneo (in het voormalige Brits Noord-Borneo). Hier moest een vliegveld worden aangelegd. De krijgsgevangenen werden aangevoerd vanuit Singapore (of rechtstreeks of via Kuching, een havenstad aan de noord-westelijke kust van Borneo).

In directe omgeving van Sandakan waren drie afzonderlijke kampen, aangeduid als Kamp 1, Kamp 2 en het kamp Berhala. Het is niet duidelijk hoe de krijgsgevangenen over de drie kampen waren verdeeld.

Sandakan is berucht geworden vanwege de dodenmarsen, die begin 1945 plaatsvonden, waarbij vrijwel alle krijgs­gevangenen (ongeveer 2000 Australiërs en Engelsen) omkwamen.

 

Kampcommandant

kapitein Susumi Hosijima

 

Ondercommandant

luitenant Watanabe

 

Transporten

datum

binnengekomen

uit

overgebracht

naar

aantal

per

transport

aantal

in

kamp

type

personen

17-07-1942

Singapore (1)

 

1500

1500

kr (2)

08-04-1943

Jesselton (3)

 

800

2300

kr (4)

15-04-1943

Ku: Lintang (5)

 

500

2800

kr (6)

27-10-1942

 

Ku: Lintang (7)

 

 

kr (8)

16-08-1943

 

Ku: Lintang (9)

40

 

kr (8)

30-08-1943

 

Labuan (10)

8

 

kr (8)

15-10-1943

 

Ku: Lintang (11)

104

 

kr (8)

25-10-1943

 

Ku: Lintang (12)

20

 

kr (8)

 

 

 

 

 

 

24-01-45 (13)

 

Ranau (14)

470

183

kr

29-05-45 (13)

 

Ranau (14)

536

224

kr

23-08-1945

 

 

 

0 (15)

kr

kr=krijgsgevangenen

Kuch=Ku; Lintang=Batoe Lintang

(1) met Ume Maru 1, vertrek Singapore 8-7-1942

(2) Australiërs o.l.v. lt-kolonel A.W.Wash (B-Force)

(3) met DeKlerk 2, vertrek uit Kuching 3-4-1943

(4) Engelsen

(5) met Taka Maru, vertrek Kuching 9-4-1943

(6) Australiërs, die op 28-3-1943 met DeKlerk 1 uit Singapore vertrokken (deel van de E-Force)

(7) met Riangor

(8) officieren

(9) met Sandakan Steamer

(10) met Burong, direct na aankomst met Margaret overgebracht naar Kuching

(11) met Tiensen

(12) met Subuk

(13) en 10 opeenvolgende dagen in groepen van 50 man

(14) dodenmars van ca 27 dagen, over 250 km, uitgeputte mannen, die niet verder konden, werden gedood

(15) het totale aantal doden in de kampen van Sandakan wordt geschat op 2500

 

Werkzaamheden

aanleg van een vliegveld met toegangswegen (tot 10-1-1945)

 

Omstandigheden

voeding                 zeer slecht, de mannen werden stelselmatig uitgehongerd

luchtaanvallen      vanaf september 1944 werd het kamp zo nu en dan vanuit de lucht aangevallen

 

Dodenmarsen

In de periode januari tot mei 1945 werden diverse groepen krijgsgevangenen overgebracht naar de binnen­landen van Noord-Borneo (omgeving Ranau); dit gebeurde om bevrijding door naderende geallieerde troepen te voor­komen. Hierbij kwamen nagenoeg alle krijgsgevangenen om, vandaar de aanduiding Dodenmarsen. Zes mannen, die ontsnapten, werden bevrijd door de geallieerden; zij zijn de enige overlevenden van  de Sandakan-kampen

 

Literatuur

Daws, Gavan – Gevangenen van de Japanners, 1996, pg 271

Michno, G.F. – Death on the Hellships, 2001, pg 21-23, 310

Nelson, David – The Story of Changi Singapore, 1974, pg 202

Russel of Liverpool, Lord – Bushido, 1958, pg 120-123, 157

Walker, A.G. – Middle East and Far East, 1953, pg 557-558 (indeling Forces), 645-648 (Borneo)

Waterford, Van – Prisoners of the Japanese in World War II, 1994, pg 324

Witsen, E. van – Krijgsgevangenen in de Pacific-oorlog, 1971, pg 76-77, 202-204 (dodenmarsen)

 

 

Index                    Zeetransporten                       Kampen op Borneo