Sumatra-spoorweg Kamp
1 M-Sumatra
2-7-2012
Andere benaming
Kamp Pakan Baroe, Modderlust
Ligging
|
Dit kamp was het basiskamp aan de noordzijde van de spoorweg, gelegen in
Pakan Baroe aan de Siak-rivier, die in de Straat van Malakka uitmondde. Dit
kamp lag vlak bij de loskade aan de Siak-rivier. hier kwam al het
spoorwegmateriaal binnen, zoals spoorstaven, spoorbielzen, locomotieven,
spoorwagons. |
Kampcommandant
luitenant-kolonel Miura Tohji
Kampbewaking
Japanse militairen, Koreanen
Kampleiding
Engelsen: wingcommander P.S.Davis
Nederlanders: luitenant-kolonel W.C.Slabbekoorn
(met luitenant H.C.P.Vennik)
Binnenkomende transporten Sumatra-spoorweg
Noordzijde
|
datum |
binnengekomen uit |
vertrokken naar |
aantal per
transport |
aantal in kamp |
type personen |
|
|
Batav: 10e Bat (2) |
|
1925 |
|
kr (3) |
|
|
Batav: 10e Bat (5) |
|
996 |
|
kr (6) |
|
|
Pal: Ketiau (7) |
|
207 |
|
kr (8) |
|
|
Belawan (9) |
|
728 (10) |
|
kr (11) |
|
|
Batav: 10e Bat (12) |
|
644 |
4501 |
kr (13) |
|
|
|
|
|
|
|
|
xx-xx-44 (14) |
|
Kamp 2 (15) |
|
1000 (16) |
kr |
kr=krijgsgevangenen
Batav=
(1) tot en met 22-5-1944 (in groepen van 500 kr)
(2) Groep A, met Chuka Maru aangekomen in Padang, verder per
vrachtauto
(3) Java Party 21, allen Nederlanders
(4) tot en met 27-7-1944
(5) Groep D, met NN Maru 6, vertrek Batavia 27-6-1944, via
Singapore, met Queen Elizabeth 2 (4 transp.)
(6) Java Party 22, Engelsen, Australiërs,
Amerikanen, Nederlanders
(7) Groep B, met Mexico Maru, vertrek Palembang 14-6-1944,
via Singapore, met Queen Elizabeth 1
(8) Engelsen
(9) Groep C, met Harugiku Maru 4 (getorpedeerd) en
via Singapore met Queen Elizabeth 3 (4 transporten)
(10) uit de kampen Gloegoer en Soengei Sengkol
(11) Nederlanders, Engelsen en Australiërs, overlevenden
van torpedering (soms aangeduid als Java Party 22)
(12) Groep E, met Junyo Maru aangekomen in Padang, verder per
vrachtauto
(13) Java Party 23, overlevenden van de
torpedering, allen Nederlanders
(14) voortdurende transporten van nieuwe krijgsgevangenen
naar de hoger gelegen kampen
(15) lopend
(16) steeds ongeveer 1000 kr in technische werkplaats
werkzaam
Doorgangskamp
|
Het is niet duidelijk of
alle in de haven van Pakan Baroe binnenkomende transporten eerst in Kamp 1
werden ondergebracht of dat een deel daarvan direct doorging naar één van de
volgende kampen. Bij het eerste transport beschrijft Schoonenberg, dat van
de 1925 krijgsgevangenen ongeveer 1000 mannen in Kamp 1 terecht kwamen, dat
daarmee het kamp vol was en dat de overigen (ook ongeveer 1000 mannen) doorgingen
naar Kamp 2. |
Omstandigheden
|
Kamp 1
was eerst een kamp voor de romusha, die hier begonnen met de bouw van de
spoorweg. Bij aankomst van de eerste groep krijgsgevangenen (19-5-1944)
bleek, dat er nog enige (op sterven liggende) romusha aanwezig waren. Het
terrein was één smeerboel, de bestaande barakken stonden op instorten; bij
regen was het terrein één modderpoel. In elk van de 10 hutten werden 100
mannen geperst. De hygiënische toestand
werd sterk verbeterd (o.l.v. luitenant Vennik). Het sterftecijfer is
beduidend lager dan in de werkkampen aan de spoorbaan (in Kamp 1 overleden
totaal 48 mannen). |
Werkzaamheden
Bij binnenkomst van de eerste groep krijgsgevangenen lag
er een grote hoeveelheid spoorwegmateriaal op de
kade (rails en bielzen voor minstens 200 km spoorweg). De
dag na aankomst moesten de krijgsgevangenen
beginnen dit materiaal op spoorwegwagons te laden voor
transport naar het binnenland.
Gebeurtenissen
23-08-1945 mannen
werden nog op corvee gestuurd, maar moesten voortijdig naar het kamp terug
23-08-1945 de
Japanners verbrandden de kampadministratie
24-08-1945 de
mannen kregen de mededeling, dat Japan had gecapituleerd
Literatuur
Dulm, J. van e.a. – Geïllustreerde Atlas van de
Japanse kampen, deel I, 2000, pg 66
Hovinga, Henk – Eindstation Pakan Baroe 1943-1945,
4e druk, 1996, pg 95-104, 125
Hovinga, Henk – Op dood spoor, 2009, pg 19-20, 66,
115
Neumann, H. en E. van Witsen – De Sumatra-spoorweg,
1985
Schoonenberg, Bernard – De Poorten der Hel, 1978,
pg 146 e.v. (eerste groep krijgsgevangenen)
Foto’s/Tekeningen
Dulm, J. van e.a. – Geïllustreerde Atlas van de
Japanse kampen, deel I, 2000, pg 67 (luchtfoto)
Hovinga, Henk – Eindstation Pakan Baroe 1943-1945,
4e druk, 1996
Hovinga, Henk – Op dood spoor, 2009, pg 117
(officiershuisje)
Neumann, H. en E. van Witsen – De Sumatra-spoorweg,
2e druk, 1984, pg 138
Index Terug naar Overzicht Sumatra-spoorweg