Pakan Baroe      Sumatra-spoorweg        M-Sumatra

 

                                                                                                                                                                                16-2-2019

Andere benaming

Pakan-Baroe-spoorweg

 

Ligging

De Sumatra-spoorweg moest een rail-verbinding geven tussen Noord-Sumatra (Medan) en Midden-Sumatra (Padang), nodig voor de Japanse oorlogvoering. De spoorlijn verbond Pakan Baroe (aan de noordzijde) met Moearo (aan de zuidzijde) en werd ongeveer 220 km lang. Het werk aan de spoorweg begon op 24 mei 1944, de spoorweg kwam gereed op 15-8-1945, toevallig precies de datum van de Japanse capitulatie.

 

Transporten

Groep

datum

binnengekomen

uit

aantal

per

transport

aantal

in

kamp

type

personen

 

 

NOORDZIJDE: via Pakan Baroe

 

 

A

19-05-44 (1)

Batav: 10e Bat (2)

1925

 

kr (3)

B

27-06-1944

Palem: Ketiau (4)

207

 

kr (5)

C

28-07-1944

Med: Gloegoer (6)

728

 

kr

D

13-07-44 (7)

Batav: 10e Bat (8)

996

 

kr (9)

E

23-09-1944

Batav: 10e Bat (10)

644

 

kr (11)

 

 

SUBTOTAAL

4501

kr

 

 

ZUIDZIJDE: via Moeara

 

 

F

03-11-1944

Med: Soengei S (12)

458

 

kr (13)

 

 

SUBTOTAAL

458

kr

 

 

TOTAAL

4959

kr

kr=krijgsgevangenen

Batav=Batavia, Med=Medan, Palem=Palembang,

10e Bat=10e Bataljon, Soengei S=Soengei Sengkol

(1) tot en met 24-05-1944

(2) met Chuka Maru, vertrek T.Priok 14-5-1944, via Padang, dan per trein en vrachtauto

(3) Java Party 21: 1615 Nederlanders en 310 Engelsen

(4) met Mexico Maru, vertrek 14-6-1944, via Singapore, dan met Queen Elizbeth 1

(5) Engelsen

(6) met Harugiku Maru 4 , vertrek Belawan, 25-6-1944, getorpedeerd 26-6-1944, overlevenden naar Singapore,

                aankomst 27-6-1944, dan verder met Queen Elizbeth 3, vertrek 27-7-1944

(7) tot en met 27-07-1944

(8) met NN Maru 6, vertrek T.Priok 27-6-1944, via Singapore, dan met Queen Elizbeth 2

(9) Java Party 22, Nederlanders, Australiërs, Engelsen en Amerikanen

(10) met Junyo Maru, vertrek T. Priok 16-9-1944, getorpedeerd 18-09-1944, overlevenden naar Padang,

                aankomst 20-9-1944, dan verder per trein en vrachtauto

(11) Java Party 23, bijna allen Nederlanders

(12) met trein naar Pematang Siantar, dan verder met bussen

(13) Atjeh Party, Nederlanders, Australiërs en Engelsen (20 zieken direct van Fort de Kock naar Kamp 2)

N.B. De aantallen krijgsgevangenen per transport en de data van vertrek en aankomst zijn niet

in alle bronnen eensluidend; kleine afwijkingen van de werkelijke waarden zijn mogelijk.

 

Werkzaamheden

De werkzaamheden werden eerst uitgevoerd door romusha’s. Toen het project niet voldoende snel vorderde werden krijgsgevangenen ingezet (totaal 6600 man, waarvan 5000 in Pakan Baroe aankwamen). Er waren in totaal 14 kampen langs de spoorlijn, van waaruit het werk werd uitgevoerd. Tussen kamp 8 en 9 werd nog een zijspoor aangelegd naar een kolenmijn (kamp 14); tussen kamp 10 en 11 werd de aansluiting gemaakt tussen het noordelijke en het zuidelijke deel.

 

Gebeurtenissen

08.09.45 Majoor Jacobs (commando uit Ceylon) bezoekt kampen langs de spoorweg

15.09.45 Lady Mountbatten bezoekt kampen langs de spoorweg

22.09.45 ernstige brancard-patiënten per vliegtuig naar Singapore

22.09.45 evacuatie Engelsen voltooid per boot naar Singapore

25.11.45 evacuatie Nederlanders voltooid, naar Medan, Padang, Palembang

 

Literatuur

Brugmans, L.J. - Nederlands-Indië onder Japanse bezetting, 1961, pg 355-358 (kort overzicht)

Cramer, Dr – Verklaring, NIOD, IC 001688

Dulm, J. van e.a. – Atlas Japanse Kampen, Deel I, 2000, pg 65-66, Deel II, 2002, pg 58-61

Heekeren, C. van – De “Atjeh-Party”, naamlijst pg 166

Hovinga, Henk - Dodenspoorweg door het oerwoud, Wever 1976

Hovinga, Henk - Eindstation Pakan Baroe 1944-1945, Wever 1982

Hovinga, Henk - Eindstation Pakan Baroe 1943-1945, 4e druk Buijten 1996

Hovinga, Henk – Met de dood voor ogen, 2005, pg 79 e.v., 104 e.v.

Hovinga, Henk – Op dood spoor, 2009

Jong, L. de - Het Koninkrijk der Nederlanden in WOII, deel 11B, SDU 1985, pg 691-694

Neumann, H. en E. van Witsen - De Sumatra Spoorweg, 1985 (incl. naamlijst overledenen)

Plink, W. en J.W. de Leeuw – Naamlijst overleden Nederlanders (zie onderstaande link)

Pruijs, W.M. – Herinneringen van een kamparts, Stabelan 5-2, pg 17-20 (okt 1998)

Rees, J. van – Rapport, NA, 2.10.45 (MIKO), 858

Schoonenberg, Bernard - De poorten van de hel, 1978, pg 146 e.v.

Spoor-Dijkema, Mans – Achteraf kakelen de kippen, 2005, pg 287-304

Waterford, Van - Prisoners of the Japanese in World War II, 1994, pg 159, 271

Witsen, E. van - Krijgsgevangenen in de Pacific-oorlog, 1971, pg 69-73

 

Foto’s/Tekeningen

Dulm, J. van e.a. – Atlas Japanse Kampen, Deel I, 2000, pg 67

Hovinga, Henk - Eindstation Pakan Baroe 1943-1945, 4e druk Buijten 1996

Neumann, H. en E. van Witsen - De Sumatra Spoorweg, 1985

 

 

Routes van de 6 transporten

 

 

Japanse registratiekaarten (voorbeelden)

 

Naamlijsten

Malay-camp-naamlijst (a)

Dodenlijst     

Atjeh Party

(a) De administratie van de Sumatra-kampen viel onder Singapore (Malay-camp): M=Main-camp  Singapore,

I =Noord- en Midden-Sumatra, II=Zuid-Sumatra.

 

Naamlijst krijgsgevangenen 15-8-1945

War Office Londen: WO361/2013 (nog niet in een Nederlands archief beschikbaar)

 

 

 

Index          Kampen op Sumatra             Sumatra-spoorweg kampen

 

Kaart Padang-Pakanbaroe             Sumatra-spoorweg kaart